Mijn favoriete pinholecamera is een minimalistische variant bestaande uit niet meer dan twee filmrolletjes (een vol, een leeg), een luciferdoosje, een reepje plastic, een stukje blik en wat duct tape.
Met de handleiding erbij was het een fluitje van een cent. Zoals bij alle pinholecamera's is het maken van een goed gat nog het lastigste. In een uit een colablikje geknipt vierkantje blik boren we heel voorzichtig met een dunne naald een gaatje. Maak eerst met een balpen een klein deukje in het blik, dat helpt de naald om niet weg te slippen. Naschuren met fijn schuurpapier om braampjes en dergelijke te verwijderen, en dan maar hopen dat je een mooi rond gaatje hebt dat niet te groot is. Op de internets staan allerlei slimme manieren om het echt goed te doen, en om te meten hoe groot je gat is, maar lui en gemakzuchtig als ik ben doe ik altijd maar gewoon wat. Als je een gat hebt, maak je het stukje blik zwart met een stift, tegen de lichtreflecties in je camera. Vervolgens knip je in het midden van het buitendoosje een gaatje, en plak je je gat daar met plakband op. Mooi in het midden natuurlijk. En geen plakband over het gat.
De volgende stap is het maken van de sluiter. Knip een stukje karton uit, en knip daar weer een gaatje in. Tape het aan drie kanten vast over je gat, en steek er vervolgens een tweede stukje karton in.
Dan het binnenwerk. Eigenlijk ben je dan al bijna klaar. Om een masker voor je film te maken knip of snijd je uit het binnedoosje een venstertje. Dit kadert je foto straks mooi in. Als je dat leuk vind kun je er een lekker rafelrandje van maken, of er karteltjes langs doen, of het gewoon zo strak mogelijk maken. Daarna stift je de binnenkant helemaal zwart, weer om die reflecties tegen te gaan die anders in je camera rondstuiteren en rare lichtvlekken op je film kunnen maken.
Dan is het tijd de film te laden. Knip het uiteinde van je rolletje recht af, haal het door het buitendoosje heen (matte kant richting het gat), en tape het aan het uiteindje dat nog aan je lege rolletje zit (uiteindje aan mijn lege rolletje? Ja, met leeg rolletje bedoelde ik dus een rolletje waar de film uit is getrokken en afgeknipt. Zie ook het maken van redscale). Schuif het binnendoosje in het buitendoosje. Het masker moet aan de achterkant komen, dus van het gat af. De film zit achter het maskter, ook van het gat af. Draai dan de film terug in het rolletje, zodat de twee rolletjes strak tegen het doosje aanzitten. Het kan geen kwaad te onthouden welk rolletje vol is en welk leeg…
Nu komt een lastig stukje: het maken van een klikketje. Het slimme aan dit ontwerp is namelijk dat je niet op de gok hoeft door te spoelen, maar dat je een palletje installeert dat langs de sprocketgaatjes van de film ratelt. Je kan dan door de klikjes (gaatjes) te tellen horen of je genoeg hebt doorgespoeld. Dat palletje knip je uit een stukje hard (maar niet te hard) plastic. Een dekseltje van een yoghurtemmer bijvoorbeeld.
Buig het uiteinde om zodat er een haakje aan zit. Tape het nu zo vast aan het volle rolletje dat het haakje net in een gaatje valt. Niet te diep, want dan trek je de film straks kapot, maar ook niet te ondiep, anders hoor je straks niks.
Als je nu de film in het lege rolletje spoelt (met een papaerclip bijvoorbeeld) hoor je de klikker als het goed is door de gaatjes tikken. Als je masker zo groot is als een bij normale camera, zou je na 8 tikken genoeg hebben doorgespoeld. Als je masker groter of kleiner is niet (of te veel).
Bij mijn versie hoorde ik aanvankelijk niets, tot ik bedacht dat ik (a) eerst een tijdje loos moest spoelen omdat de film in het lege rolletje nooit netjes strakgespoeld blijft, maar terugveert waardoor je hem eerst weer strak aan moet draaien voor ie daadwerkelijk film doortrekt (als je begrijpt wat ik bedoel), en (b) dat ik mijn vinger op de klikker moest houden zodat ie goed in de gaatjes gedrukt werd en ik het tikken beter hoorde.
Overigens, dat je de tikker aan het volle rolletje vastmaakt is belangrijk. De tikker veert dan mee met de film en kan geen kwaad. Doe je het andersom, dan beweegt de film tegen de klikker in, en scheurt ie kapot. Dat heb ik door schade en schande geleerd…
Als alles dan goed zit, kun je aan de slag met duct tape of electriciteitstape. De rolletjes moeten goed tegen het doosje aan komen te zitten, zodat er geen licht in kan vallen. Zwart tape is natuurlijk het beste, maar zolang het maar geen licht doorlaat maakt het ook weer niet heel veel uit. Denk aan de randjes, maar zorg dat de film wel vrij kan bewegen. Nu ben je klaar.
Je kan er nog wat nuttige info op schrijven met je zwarte stift, zoals welke kant je op moet spoelen, of wat ruwe belichtingstijden (ik heb aangehouden: zon: 1-2 sec.; bewolkt: 5-6 sec.; binnen: 5-10 min.)
